Hiện nay, đa số đồng phục học sinh hay nhân viên đều được in hình ảnh và logo lên trên. Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào các hình ảnh, logo trên áo quần, đồng phục lại được in một cách sắc nét và bền vững như vậy không? Đó chính là nhờ vào kỹ thuật in lụa. Để hiểu rõ hơn về quy trình và các yếu tố quan trọng trong kỹ thuật in lụa, hãy cùng In Anh Khôi khám phá và tìm hiểu về kỹ thuật in lụa và quy trình in ấn để tạo ra những sản phẩm chất lượng nhất.
In lụa là gì?
In lụa là một phương pháp in ấn truyền thống nhưng vẫn được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp hiện đại. Trước kia, in lụa sử dụng một bản lưới khuôn in được làm bằng tơ lụa để áp dụng mực in lên bề mặt sản phẩm. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, bản lưới khuôn in đã trải qua nhiều sự thay đổi và có thể được sản xuất từ các loại chất liệu khác như vải bông, vải sợi hóa học, vải cotton hoặc kim loại. Do đó, phương pháp này còn được gọi là in lưới.
Lịch sử ra đời và sự phát triển của công nghệ in lụa
Kỹ thuật in lụa đã có một lịch sử phát triển lâu đời, bắt đầu từ thời cổ đại và tiếp tục phát triển vào thế kỷ 19. Tuy nhiên, đến những năm 1870, kỹ thuật in lụa mới thực sự được ứng dụng trong đời sống khi những nhà phát minh ở Pháp và Đức bắt đầu sử dụng tơ lụa để làm lưới in.
Năm 1970, Samuel Simon đã đưa ra một phát minh quan trọng bằng cách sử dụng sợi tơ để tạo ra lưới in thay vì sử dụng tơ lụa truyền thống. Một bước tiến quan trọng khác của kỹ thuật in lụa diễn ra vào năm 1914, khi John Pilsworth phát hiện cách in lưới in nhiều màu và bắt đầu sử dụng nó tại California. Điều này mở ra cánh cửa cho việc áp dụng in lụa trong nhiều lĩnh vực khác nhau và đánh dấu sự phát triển đáng kể của kỹ thuật in lụa đến ngày nay.
Phân loại kỹ thuật in lụa dựa trên từng tiêu chí
Để sở hữu đúng sản phẩm và chất lượng như mong muốn bạn nên hiểu rõ về kỹ thuật in lụa này. Tùy vào từng tiêu chí của sản phẩm mà kỹ thuật in lụa được chia thành nhiều loại khác nhau. Dựa theo quy mô sản xuất và yêu cầu của khách hàng, các loại kỹ thuật in lụa này sẽ được lựa chọn phù hợp để đáp ứng nhu cầu và mang lại hiệu suất làm việc tối ưu cho doanh nghiệp in ấn.
Dựa trên cách thức của khuôn in
Kỹ thuật in lụa dựa trên cách thức của khuôn in, được chia thành ba loại chính: in lụa thủ công, in lụa bán tự động và in lụa tự động.
In lụa thủ công
Phương pháp in lụa thủ công được thực hiện 100% bằng tay. Đây là phương pháp truyền thống, trong đó các công đoạn từ gạt mực đến sấy khô đều được thực hiện thủ công một cách đầy đủ.
In lụa bán tự động
In lụa bán tự động được thực hiện vừa thủ công vừa sử dụng máy móc. Cũng được gọi là in lụa có cơ khí hóa, phương pháp này vẫn sử dụng các thao tác thủ công, nhưng một số công đoạn có thể được làm bằng máy giúp tăng hiệu suất làm việc.
In lụa tự động
Đây là phương pháp sử dụng máy móc hoàn toàn trong quy trình in lụa. Từ việc chuẩn bị bản in, đặt mạng lưới vào, việc lau mực và sấy khô đều được thực hiện một cách tự động
Dựa vào hình dạng khuôn in
Kỹ thuật in lụa dựa vào hình dạng khuôn có hai loại chính, đó là in sử dụng khuôn lưới phẳng và in sử dụng khuôn lưới tròn. Phân loại kỹ thuật in lụa dựa trên hình dạng của khuôn in giúp cho việc chọn lựa phương pháp in phù hợp với loại sản phẩm cụ thể và đảm bảo cho quá trình in diễn ra một cách hiệu quả và chất lượng.
In khuôn lưới phẳng
Khuôn in lưới phẳng được ứng dụng nhiều trong đời sống cũng như thiết kế và in ấn những hình ảnh phức tạp.
Kỹ thuật in khuôn lưới phẳng này thường có dạng tấm và được sử dụng để in trên các vật liệu mềm và phẳng như vải, giấy, hoặc cao su. Phương pháp in này thích hợp cho việc in lên các bề mặt mềm và phẳng như các loại vật liệu vải, giấy, cao su. Các lớp vật liệu mềm này cung cấp một bề mặt dẻo dai và linh hoạt để in lụa có thể truyền mực in một cách chính xác và đồng đều.
In khuôn lưới tròn
Kỹ thuật in thứ 2 là in khuôn lưới tròn, kỹ thuật này thường in những họa tiết lớn và nhiều đường cong hơn.
Kỹ thuật in khuôn lưới tròn này được sử dụng để in lên các vật liệu có hình dạng cong như chén bát, gốm sứ, hoặc thủy tinh. Cấu trúc tròn của khuôn in lụa này được thiết kế đặc biệt để phù hợp với các sản phẩm có đường cong, giúp đảm bảo rằng hình ảnh in được truyền đều và chính xác trên bề mặt của chúng.
Dựa vào phương pháp in
Kỹ thuật in lụa được phân chia dựa trên phương pháp in thành ba loại chính: in lụa trực tiếp, in lụa phá gắn và in lụa dự phòng. Cách phân loại này giúp người sử dụng kỹ thuật in lụa có sự lựa chọn phù hợp với yêu cầu cụ thể của sản phẩm, từ việc tiết kiệm thời gian và công sức đến việc đảm bảo chất lượng và độ sắc nét của hình ảnh in.
In lụa trực tiếp
Kỹ thuật in lụa trực tiếp là việc in trực tiếp lên sản phẩm, thường được áp dụng cho các vật liệu có màu nền là vàng hoặc trắng. Điều này bởi vì những sản phẩm có màu vàng hoặc trắng không bị tác động bởi màu nền, giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình in.
In lụa phá gắn
Kỹ thuật in lụa phá gắn thường được áp dụng cho các sản phẩm có nhiều màu nền, khi in trực tiếp lên sẽ dễ bị nhòe màu. Bằng cách sử dụng in lụa phá gắn, mỗi màu sẽ được in riêng lẻ và sau đó được ghép lại thành một hình ảnh hoàn chỉnh, giúp tránh được hiện tượng nhòe màu và đảm bảo cho chất lượng sản phẩm.
In lụa dự phòng
Kỹ thuật in lụa sự phòng được sử dụng cho các vật liệu khác không thể in được bằng phương pháp in lụa phá gắn. Kỹ thuật in lụa dự phòng thường được áp dụng khi cần in lên các vật liệu có đặc tính đặc biệt hoặc màu sắc đa dạng, những loại vật liệu in lụa trực tiếp hoặc in lụa phá gắn không phù hợp.
Ưu và nhược điểm của công nghệ in lụa
Là một kỹ thuật in truyền thống nên kỹ thuật in lụa vừa có nhiều ưu điểm vượt trội vừa có những nhược điểm khác. Tuy nhược điểm này tồn tại, nhưng kỹ thuật in lụa vẫn được ưa chuộng vì những ưu điểm vượt trội mà nó mang lại.
Ưu điểm khi in lụa
Kỹ thuật in lụa từ xưa đến nay vẫn được ưa chuộng trong ngành công nghiệp in ấn nhờ vào những ưu điểm đặc biệt sau:
- Chi phí in thấp: Mặc dù có sự phát triển của các phương pháp in kỹ thuật số, nhưng in lụa vẫn được coi là một trong những công nghệ in ấn có chi phí thấp nhất.
- In trên nhiều chất liệu: Kỹ thuật in lụa có khả năng in trên nhiều loại chất liệu khác nhau, từ các vật liệu mềm như vải, giấy, cao su đến các vật liệu cứng như gốm sứ, thủy tinh, kim loại
- Chất lượng in sắc nét: Với kỹ thuật in lụa, hình ảnh in được tái tạo với độ chi tiết cao và đường nét sắc nét. Bản chất của kỹ thuật này cho phép chất lượng in luôn đạt chuẩn, sắc nét và ổn định qua thời gian, mà không bị giảm chất lượng theo số lần in.
- In nhiều màu: Kỹ thuật in lụa cho phép in với nhiều màu sắc khác nhau cho hình ảnh, logo, và họa tiết với độ phức tạp cao và đa dạng màu sắc, đáp ứng được nhu cầu thiết kế đa dạng của khách hàng.
Nhược điểm khi in lụa
Ngoài những ưu điểm, kỹ thuật in lụa cũng mang đến một số nhược điểm:
- Tốn thời gian và chi phí khi in nhiều màu vì mỗi màu dùng một khuôn: Vì mỗi màu hoặc hình in đều yêu cầu sử dụng một khuôn riêng, do đó việc in các sản phẩm có nhiều màu sắc hoặc họa tiết phức tạp sẽ tốn thời gian và chi phí lớn hơn.
- Dễ đứt gãy hình nếu mực in kém chất lượng: Chất lượng của mực in có thể ảnh hưởng đến độ bền của hình in trên vật liệu in. Nếu mực in không đủ chất lượng hoặc không được sử dụng đúng cách, có thể dẫn đến việc hình in bị đứt gãy sau một thời gian sử dụng.
- Khó giặt tẩy nếu lem mực: Trong quá trình in, có thể xảy ra tình trạng lem mực in lụa lên các bề mặt xung quanh hoặc trên sản phẩm in
- Mất nhiều lần in do cần có bảng phim in lụa, file vector, file thiết kế: Để chuẩn bị cho quá trình in lụa, cần phải có bảng phim in lụa và các file vector hoặc file thiết kế tương ứng.
- Khó in hình biến sắc: Kỹ thuật in lụa thường không thể tái tạo chính xác các hình ảnh có biến sắc hoặc màu sắc cham, đặc biệt là với các độ phức tạp cao.
- Mất nhiều thời gian: Quá trình chuẩn bị và thực hiện in lụa có thể mất nhiều thời gian, đặc biệt là khi cần phải in trên các sản phẩm có độ phức tạp cao hoặc đòi hỏi nhiều màu sắc.
Nguyên lý của in lụa
Nguyên lý cơ bản của kỹ thuật in lụa dựa trên việc mực in được thấm qua lưới in để tạo hình ảnh hoặc chữ trên vật liệu in.
Đầu tiên, chuẩn bị một khung in được làm từ gỗ hoặc hợp kim nhôm, và lưới in được căng trên khung đó.
Tiếp theo, mực in được đặt lên trên lưới in và được gạt qua bằng một lưỡi dao cao su. Dưới áp lực của dao gạt chỉ, mực in sẽ chảy qua các lỗ trên lưới in vào vật liệu in dưới lưới, tạo thành hình ảnh hoặc chữ theo thiết kế. Một phần của lưới in đã được phủ kín bởi các hóa chất đặc biệt để chỉ có mực in được thấm qua những khu vực cần in.
In lụa cần chuẩn bị vật dụng gì?
Để thực hiện kỹ thuật in lụa một cách chính xác và hiệu quả, cần chuẩn bị một số vật dung quan trọng. Tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của sản phẩm in và điều kiện sản xuất, việc lựa chọn vật dụng phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa quy trình in và đạt được sản phẩm chất lượng cao nhất.
Khung in lụa
Trong kỹ thuật in lụa, việc sử dụng khung lụa đóng vai trò quan trọng hàng đầu để đảm bảo quy trình in diễn ra đúng cách và tạo ra sản phẩm chất lượng. Hiện nay, có ba loại khung lụa được sử dụng phổ biến:
- Khung gỗ: Được ưa chuộng với ưu điểm về giá cả phải chăng và dễ gia công. Khung gỗ thường được sử dụng cho các sản phẩm in đơn giản, ít màu sắc.
- Khung nhôm: Khả năng in ổn định và độ bền cao hơn so với khung gỗ. Việc sử dụng khung nhôm giúp việc in đa màu và chồng màu trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
- Khung sắt: Thường nặng và ít được sử dụng trong kỹ thuật in lụa do khả năng cung cấp độ ổn định không cao bằng những loại khung khác.
Bàn in lụa
Bàn in lụa đóng vai trò quan trọng trong quá trình in ấn, giúp cho công việc trở nên dễ dàng và ổn định hơn. Để đáp ứng được yêu cầu của quá trình in lụa, bàn in cần phải đáp ứng một số tiêu chí cụ thể:
- Mặt bàn phẳng và mịn: Mặt bàn in lụa cần phải mịn và phẳng để đảm bảo mực in được phân bố đều trên bề mặt in và không gây ra các vấn đề không mong muốn như mực in không đều.
- Chiều cao phù hợp: Độ cao của bàn in lụa phải phù hợp với chiều cao của người thợ in để đảm bảo sự thoải mái và thuận tiện trong quá trình làm việc.
- Chiều rộng lớn hơn sản phẩm in: Chiều rộng của bàn in lụa thường lớn hơn ít nhất 30cm so với sản phẩm in để tạo ra không gian đủ lớn cho việc thực hiện quá trình in một cách thuận tiện.
- Chất liệu làm bàn: Bàn in lụa có thể được làm từ gỗ hoặc kim loại. Đối với bàn làm từ gỗ, cần có độ dày khoảng 2cm và chiều rộng từ 8-10cm để đảm bảo độ chắc chắn và ổn định.
- Phủ vải đối với bề mặt in không nhẵn: Trong trường hợp sản phẩm in có bề mặt không nhẵn, việc phủ thêm một lớp vải lên bàn in giúp tạo ra bề mặt in mịn và đồng đều hơn.
- Đặt bàn nghiêng hoặc nằm ngang: Việc đặt bàn in lụa nghiêng khoảng 10 độ có thể giúp dễ dàng hơn trong việc đặt và gạt mực in lụa.
Dao gạt mực
Dao gạt mực là một phần không thể thiếu trong quy trình in lụa, giúp mực được thấm qua lưới in và in đều trên sản phẩm. Cấu tạo của dao gạt mực thường gồm hai phần chính là lưỡi dao và cán dao. Đối với từng loại chất liệu in khác nhau, sẽ có các loại dao gạt mực tương ứng:
- Dao cán gỗ, lưỡi bằng tapin cao su: Thường được sử dụng với cán được làm từ gỗ thông và lưỡi dao làm từ tapin cao su, chất liệu linh hoạt và bền bỉ.
- Dao làm từ nhựa tổng hợp Plastic Polymer: Được tạo ra từ nguyên liệu nhựa tổng hợp, dao gạt mực này thường được thiết kế liền nhau và nguyên khối.
- Dao cán nhôm, lưỡi bằng nhựa tổng hợp: Thiết kế gọn nhẹ và đẹp mắt, với cán dao được làm từ nhôm và lưỡi dao được làm từ nhựa tổng hợp.
Máng tráng keo
Trong kỹ thuật in lụa, máng tráng keo là một phần của khung in, có chức năng giữ mực in lại trên lưới in một cách đồng đều. Điều này giúp đảm bảo rằng mực in chỉ được truyền qua những khu vực cần in, từ đó tạo ra hình ảnh hoặc chữ in sắc nét và chính xác trên tất cả các sản phẩm.
Các máng tráng keo thường được làm từ nhôm hoặc inox, có các kích thước phổ biến như 15cm, 20cm, 25cm, 30cm, 35cm, 40cm và nhiều kích thước khác tùy thuộc vào nhu cầu cụ thể của quá trình in ấn.
Keo chụp bản
Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại keo chụp bản được sử dụng trong kỹ thuật in lụa, mỗi loại có những ưu điểm và ứng dụng riêng biệt:
- Keo chụp bản Plus: Đây là loại keo chụp bản lưỡng tính, phù hợp cho cả mực in gốc nước và mực in gốc dầu.
- Keo chụp bản Cao Thành: Loại keo này có thời gian sử dụng lâu dài lên đến 2 năm và có thể sử dụng trong mọi điều kiện thời tiết.
- Keo chụp bản UDC-HV: Đây là loại keo chụp bản có màu tím, sản xuất tại Mỹ. Keo chụp bản này thường sử dụng cho những sản phẩm in yêu cầu chất lượng cao và độ sắc nét cũng như màu sắc đẹp mắt.
- Keo chụp bản Unalo: Loại keo này cũng có thể sử dụng cho cả mực in gốc nước và mực in gốc dầu.
- Keo chụp bản T10: Đây là loại keo dùng cho cả mực in gốc nước và mực in gốc dầu, có giá thành hợp lý và không chứa kim loại, nên rất được ưa chuộng trong ngành in lụa.
Mực in lụa
Để đảm bảo sản phẩm in lụa đạt được chất lượng và thiết kế mong muốn, việc lựa chọn loại mực in và màu mực là rất quan trọng. Trong thành phần của mực in, thường bao gồm nhựa, bột màu, dung môi và chất phụ gia. Dưới đây là một số loại mực in phổ biến được sử dụng hiện nay:
- Mực in gốc nước: Loại mực này có thành phần chủ yếu là nước, đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
- Mực in gốc dầu: Được làm từ dầu mỏ, mực in gốc dầu có độ bền cao và khả năng chống nước tốt.
- Mực in UV: Sau khi in, mực cần được sấy bằng tia UV để khô hoàn toàn.
- Mực in lụa Plastisol: Tương tự như mực in gốc dầu, mực Plastisol cũng có độ bền cao.
Chi tiết 6 bước in lụa cơ bản nhất
Để hiểu rõ hơn về quy trình in lụa, hãy cùng theo dõi quy trình in lụa chi tiết dưới đây:
Chuẩn bị khung, pha keo
Trước tiên, thợ in lụa sẽ chuẩn bị và kiểm tra chất lượng của khung in. Sau đó, họ sẽ pha keo PVA, loại keo có độ sệt nhất định để đạt được hiệu quả cao khi phủ lên bề mặt lưới in. Quá trình này đảm bảo sự ổn định và độ bền của khung in.
Chụp phim, tạo khuôn in lụa
Thợ in sẽ sử dụng keo đã pha trước đó để tráng kín bề mặt lưới in, sau đó đem sấy khô. Tiếp theo, họ đặt bản phim in lên lớp keo và chụp dưới ánh nắng mặt trời hoặc ánh sáng đèn. Sau một thời gian ngắn, họ lấy khuôn in ra và xịt nước để làm phần lưới không dùng mực in trở nên dễ bong ra. Mỗi màu sẽ sử dụng một bảng phim riêng và quá trình này sẽ được lặp lại nhiều lần để tạo ra hình ảnh hoặc chữ in đầy đủ và sắc nét.
Pha mực in lụa
Dựa vào màu mực yêu cầu của sản phẩm, thợ in sẽ pha màu theo thiết kế. Việc này đảm bảo rằng màu in sẽ đạt được chất lượng và đều nhau trên tất cả các sản phẩm.
Tiến hành in lụa
Ở bước này, vật liệu cần in sẽ được cố định lên bàn in bằng lớp keo đặc biệt. Đặt khuôn in vào đúng vị trí và đổ mực in lên. Sau đó, thợ sẽ kéo thanh gạt để mực in thấm qua lưới in, đảm bảo rằng hình ảnh được in ra mặt vật liệu một cách đều và đủ. Quá trình này sẽ được lặp lại ít nhất hai lần để đảm bảo mực in bám chặt và đều trên bề mặt.
Sấy khô/ phơi sản phẩm
Sản phẩm in lụa sẽ được phơi hoặc sấy từ 12 đến 48 tiếng để hình in được khô và bám chặt vào bề mặt vật liệu. Điều này đảm bảo cho sản phẩm cuối cùng đạt được chất lượng và độ bền mong muốn.
Ứng dụng của in lụa
Kỹ thuật in lụa được ứng dụng rộng rãi trong nhiều vật liệu, bao gồm:
- Nylon: Sử dụng kỹ thuật in lụa để in các thông tin, hình ảnh hoặc logo trên bao bì nhựa nylon, từ túi đựng thực phẩm, túi đựng hàng hóa đến túi đựng quà tặng.
- Vải: In logo thương hiệu, hình ảnh hoặc các chi tiết trang trí trên quần, áo, túi xách hay balo.
- Thủy tinh: In các chi tiết quảng cáo, hình ảnh sản phẩm hoặc thông điệp trên mặt kính hay chi tiết trang trí lên các sản phẩm thủy tinh.
- Mạch điện tử: In các mã số, thông tin kỹ thuật hoặc nhãn hiệu lên bản mạch điện tử để nhận diện và quản lý sản phẩm trong quá trình sản xuất.
- Kim loại: In hình ảnh, logo hoặc thông điệp quảng cáo lớn lên bề mặt kim loại nhôm, kẽm hoặc sắt để tạo ra các bảng hiệu quảng cáo ngoài trời.
- Gỗ: In trang trí họa tiết lên tranh treo tường hay các sản phẩm nội thất.
- Giấy: In hình ảnh, chữ viết hoặc thiết kế trang trí lên giấy để tạo ra các sản phẩm thiệp mời đẹp mắt và độc đáo cho các sự kiện đặc biệt.
- Nhựa: In các hình ảnh, họa tiết hoặc thiết kế trên nhựa để tạo ra các sản phẩm đồ chơi và đồ dùng cá nhân. In hình ảnh, logo hoặc thông điệp quảng cáo lên bề mặt nhựa để tạo ra các sản phẩm quảng cáo và trang trí cho sự kiện, triển lãm hoặc kinh doanh.
Từ áo thun, túi xách, đến sản phẩm trang trí và quảng cáo, kỹ thuật in lụa đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống và công nghiệp. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn về kỹ thuật in lụa và các dịch vụ in ấn, đừng ngần ngại liên hệ đến In Anh Khôi. Với đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp và nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực in ấn, chúng tôi cam kết sẽ cung cấp cho bạn những giải pháp tối ưu nhất và tư vấn tận tình, chu đáo.
Tham khảo thêm các công nghệ in ấn khác:
Doanh nhân Nguyễn Ngọc Duy